Halk Şiirinde Emperyalizme Başkaldırı Antolojisi Sunuş Yazısından
BU YOLU BİZE AÇANLAR
Bu kitabı hazırlamaya karar verdiğimizde, ozan dostlarımıza yaptığımız davette şöyle demiştik. Tarihe not düşmek ve bu günden yarına, dizelerimiz ile Emperyalizme başkaldırışımızın tanıklığını bırakmak için buluşuyoruz. Bizler kendi dertlerini değil, içinden yetiştiği halkın dertlerini, sorunlarını haykırıyoruz. Geçmişte ki kimi ozanlar gibi güle bülbüle şiir yazıp ağıt yakmıyoruz. Bizler, Emperyalizme ve onun uşağı faşizme karşı susmuyoruz, ona karşı haykırıyoruz. Kendimizi avutmuyoruz, güçlülerden yana methiyeler dizmiyoruz.
Sesini bizim sesimize katmak isteyen, Bende emperyalizme karşıyım diyen ozan dostları bu buluşmaya davet ediyoruz ve sesimizi çoğaltalım, sesimizi yükseltelim diye çağrıda bulunmuştuk. Kitap da eserleri olan ozan dostlar sesimize ses verdiler. Ozanlığın gül ile bülbül ile olmayacağını sözde ozanım diyenlere de anlatmış oldular.
Emperyalizme başkaldırmak, kendine insanım diyen her bireyin yapması gereken bir olgudur.Bizde özerimize düşen bu olguya ses olmak için bu esere imza attık. Başkaldırı sanat ile yapıldığı gibi örgütlülük için de eylemede dönüştürülebilir. Kısacası Emperyalizme başkaldırmak bir insanlık görevidir. Çünkü emperyalizm insanlığa zararlıdır. Bizden önceki ustalarımız bu başkaldırıyı şiirle, sazla yaptığı gibi eyleme dönüştürmeyi bilmişlerdir. Bunların başında da Pirsultan Abdal vardır.
16.yy da, Pirsultan Abdal Osmanlının feodal yapısına sazı ve sözü ile başkaldırdığı gibi bunu eyleme dönüştürüp Halkı uyarmayı da bilmiştir. Bunun sonucunda da Osmanlının kan emici paşaları bu başkaldırıyı bastırmak için Pirsultan Abdal’ı önce Sivas’ın meydanında taşlatırlar sonrada astırmışlardır.
Pirsultan Abdal’dan iki tane örnek verelim:
Yürü Bre Hızır Paşa
Yürü bre Hızır Paşa
Senin de çarkın kırılır
Güvendiğin padişahın
O da bir gün devrilir
Nemrut gibi Anka n'oldu
Bir sinek havale oldu
Davamız mahşere kaldı
Yarın bu senden sorulur
Şah'ı sevmek suç mu bana
Kem bildirdin beni Han'a
Can için yalvarmam sana
Şehinşah bana darılır
Hafid-i Peygamber'im has
Gel Yezit Hüseyn'imi kes
Mansur'um beni dara as
Ben ölünce il durulur
Ben Musa'yım sen Firavun
İkrarsız Şeytan-ı lain
Üçüncü ölmem bu hain
Pir Sultan ölür, dirilir
Dönen Dönsün
Koyun beni hak aşkına yanayım
Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan
Yolumdan dönüp de mahrum mu kalayım
Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan
Kadılar müftüler fetva yazarsa
İşte kement işte boynum asarsa
İşte hançer işte başım keserse
Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan
Bir gün mahşer olur divan kurulur
Suçlu suçsuz varsa orda bulunur
Piri olmayanlar anda bilinir
Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan
PİR SULTAN'ım arşa çıkar ünümüz
O da bizim ulumuzdur pirimiz
Hakka teslim olsun garip canımız
Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan
Yine bize bu yolda öncülük etmiş, bugüne iz bırakmış ozanlarımızdan 16. ve 17. yy arasında yaşamış Köroğlu’dur.
Köroğlu da yine Osmanlı feodalizmine başkaldıran, sazı sözü ile kavga arkadaşlarını coşturan, Osmanlı zorbalarına karşı kavgaya hazırlayan ozanlarımızdandır. Köroğlu yaşadığı yy da zengin Osmanlı bezirganlarından ve beylerinden aldıklarını yoksul halka dağıtması ile bilinmektedir. Köroğlu, bir elinde sazı, bir elinde kılıcı ile Osmanlı zorbalarına karşı eylemden eyleme, kavgadan kavgaya koşmuş Osmanlı beylerinin zulmünden korumak için
Kavgalara tutuşmuş, her cengin sonunda yiğitlik ve başkaldırı şiirleri ile Osmanlı sarayına göndermeler yapmış kavganın ve başkaldırının ozanıdır.
Köroğlu ’n dan iki tane örnek verelim:
BENDEN SELAM OLSUN BOLU BEYİ' NE
Benden selam olsun Bolu Beyi' ne
Çıkıp su dağlara yaslanmalıdır.
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir.
Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı.
Tüfek icat oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır.
Köroğlu düşer mi yine sanından,
Ayırır çoğunu er meydanından,
Kırat köpüğünden, düşman kanından
Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır
. YÜRÜN ASLANLARIM SAVAS EDELİM
Yürün aslanlarım savaş edelim
Buna kavga derler bey ne paşa ne
Haykırıp, haykırıp kelle keselim
Seyreyleyin eli ayağı şaşana
Yürü beyler cenge harbi çalınır
İyi kötü bu meydanda bilinir
Kılıç değer adam iki bölünür
Nusret bizim beyler neci paşa ne
Gürzün kösteğini kola takmalı
Arap atı sağa sola yıkmalı
Kargılar mızraklar birden kalkmalı
Fırsat vermen Arap atlar kaçana
Köroğlu der durman edek cengimiz
Bundan belli olsun yiğit hangimiz
Üç saat sürmeli burda hengimiz
Tarih yazın şu dağlara nişane
—————